Tarihi atışma!

ABD’de başkan adayları Donald Trump ve Joe Biden’ı karşı karşıya getiren ilk canlı yayın tartışmasında, ağırlıklı olarak iç politika gündemi ve 3 Kasım seçimleri tartışılırken, adayların birbirlerine yönelik sert eleştirileri ve hakaretleri dikkati çekti. Başkan Trump ve Demokratların başkan adayı Joe Biden, Cleveland’da Fox News sunucusu Chris Wallace’ın moderatörlüğünde ilk canlı yayın tartışmasını yaptı. Tartışma; adayların birbirlerinin sözünü kesmeleri, karşılıklı suçlamalar ve hakaretlerle geçerken, Trump ve Biden başta koronavirüs salgını ve seçim güvenliği olmak üzere hemen hemen her konuda atıştı. Yaklaşık 2 saat süren tartışmada Yüksek Mahkeme, Kovid-19 salgını, ekonomi, kentlerdeki polis şiddeti karşıtı gösteriler ve ırkçılık gibi gündemler ele alındı. Trump, tartışma boyunca sık sık Biden’ın sözünü keserek ve aynı anda konuştu. Biden ise Trump’a “ırkçı”, “palyaço”, “Amerika’nın gördüğü en kötü başkan”, “Putin’in köpeği” gibi sözlerle çıkıştı. İkişer dakikalık soru cevap şeklinde süren tartışmada Trump, sürekli rakibinin sözünü keserken, moderatörü kendisini uyarmak zorunda bıraktı. Biden ise, sıkça kendisinin de sözünü kesen Trump’a “Çeneni kapatacak mısın adamım” ifadeleriyle tepki gösterdi.

‘Bunlar Çin’in suçu’

Yüksek Mahkemeye yargıç atanmasıyla başlayan tartışmada, Trump, seçimler sonucu hem Beyaz Saray hem de Senato’yu kazandıklarını belirterek, “Biz seçimleri kazandık ve dolayısıyla Barrett’ı seçme hakkımız var” dedi. Biden ise “Şu anda olması gereken beklemek. Bekleyip, bu seçimin sonucunu görmemiz lazım. Çünkü Amerikan halkının kendi görüşünü belirtme yolu, kimi, başkan ve başkan yardımcısı olarak seçtikleridir” diye konuştu.

Tartışmada Kovid-19 salgını da ciddi yer tuttu. Biden, “Trump’ın bir planı yok. Ortaya hiçbir şey koymadı. Trump, şubat ayında krizin ne kadar ciddi olduğunu biliyordu. Bunun ölümcül bir hastalık olduğunu biliyordu. Peki ne yaptı? İnsanları uyarmadı” ifadelerini kullandı. Trump ise,”Biz sizi dinleseydik, ülkenin birçok bölümü açık kalırdı ve ölü sayımız 200 bin değil de 2 milyon olurdu. Bu olanlar Çin’in suçu. Çin bunun olmasına izin vermemeliydi” dedi.

‘Seçimde hile yapılacak’

Zaman zaman hakaretlere varan atışmalarda, iki adayın, seçim güvenliği konusunda önemli fikir ayrılığı yaşadığı gözlemlendi. Posta yoluyla oy kullanmaya güvenmediğini söyleyen Trump “Daha önce görmediğiniz bir hile yapılacak” dedi. 80 milyon oyun postaya verildiği bir ortamda sahtekarlıkları engellemenin oldukça zor olacağını savunan Trump, seçim sürecinin “iyi bitmeyeceği” uyarısında bulundu.

Biden’ın, seçim ve iktidar değişiminin adil olacağını iddia etmesi üzerine Trump, “Ben kazandığımda geçiş falan olmadı. Darbe yapmak için peşime düştüler. Kampanyamı gizlice izleyip peşime düştüler” dedi. Halka sandığa gitme çağrısı yapan Biden ise ‘herhangi bir mahkemenin seçim sonucuna karışması konusunda kaygılı olduğunu’ söyledi.

ABD halkının Trump’a karşı neden kendisini tercih etmesi gerektiğine dair bir soruya yanıt veren Biden, “Bu başkanın yönetiminde zayıfladık, hastalandık, ayrıştık ve saldırganlaştık” dedi. Obama döneminde, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e kafa tutulduğunu iddia eden Biden, Trump için “Bu, Putin’in köpeğidir. Halen Putin’in Amerikan askerlerinin başına ödül koymasına bir şey diyemedi” ifadelerini kullandı. Trump ise Biden’ın oğlu Hunter’ın, Moskova Belediye Başkanı’ndan para aldığı iddialarını gündeme getirdi. Hunter’ın ordudan kokain içtiği için atıldığını, Biden başkan yardımcısı olana kadar işsiz olduğunu, ancak daha sonra Ukrayna, Rusya ve Çin ile işler tutup milyonlarca dolarlık servet elde ettiğini iddia etti.

ABD’de son günlerde yaşanan ırkçılığa da değinilen tartışmada Biden, Trump’a “Sen ırkçısın” dedi. Trump ise, beyazların üstünlüğünü savunan aşırı grupları kınamayı ve seçim sonuçlarının tartışmalı olması halinde aşırı sağcı milis gruplara sakin olmaları çağrısı yapmayı reddetti. Trump, “Proud Boys (Gururlu Çocuklar) geride durun ve beklemede kalın” dedi. FBI Proud Boys’u beyazların üstünlüğünü savunanlarla ilişkisi olan, aşırılıkçı bir grup olarak tanımlıyor.

Biden: Ne zaman inşallah?

Tartışmanın en çok konuşulan olaylarından biri de Biden’ın “İnşallah” sözü oldu. Sadece 750 dolar federal gelir vergisi ödediği yönündeki haberin sorulması üzerine Trump, “Milyonlarca dolar vergi ödedim” yanıtını verdi. Biden’ın, vergi beyannamelerini yayımlamasını istemesi üzerine Trump, yakında bunu yapacağını söyledi. Biden da bunun üzerine, “Ne zaman, inşallah?” şeklinde yanıt verdi.

Bununla birlikte Biden, tartışmadan saatler önce vergi beyannamesini kamuoyuna açıkladı. Trump’ın vergi düzenlemelerini eleştiren Biden, söz konusu düzenlemelerin, Trump’ı bir öğretmenden daha az vergi ödeyecek duruma getirdiğini, Trump’ın vergi kanunundan faydalandığını ve bu nedenle vergi indirimlerini kaldıracağını dile getirdi. Biden, Trump’ın karşı çıkması üzerine, “Sen Amerika’nın gördüğü en kötü başkansın” ifadesini kullandı.

Kim kazandı, kim kaybetti?

Tartışmanın karşılıklı sert suçlamalar, söz kesmeler ve hakaretler nedeniyle net bir kazananının olmadığı ifade ediliyor. Bununla birlikte birçok uzman, Biden’ın sakin kalması ve yaşına rağmen stres altında bile bir şekilde hayatta kalmayı başarabildiği göstermesi gibi sebeplerle bir adım önde olduğunu ifade etti. Öte yandan moderatörlüğü yürüten Wallace’ın da zaman zaman kontrolü kaybettiği görüldü.