Maske moda dünyasında

Çin Vuhan’da geçen yıl ortaya çıkan koronavirüsün neden olduğu Kovid-19 hastalığı çok kısa sürede tüm dünyaya yayıldı. Bugün dünyada 7.6 milyondan fazla insana bulaşmış durumda, 424 binden fazla can aldı. Solunum yollarından girip akciğerlere saldıran koronavirüsten korunmanın en etkili üç yolu var; sosyal mesafe, maske ve hijyen.

Mağaradaki kanıt

Bulaşmanın en temel araçları olan burnumuzu ve ağzımızı koruyabilmek için maske takmamız gerekiyor. Türkiye’de de koronavirüse karşı toplu yaşam alanlarında maske takılmasının zorunlu kılınmasını öneren uzmanlar var. Tarih boyunca da yüz bölgesinin korunmasında maskelerden yararlanıldı. Fransa’daki bir mağarada Milattan Önce’ye ait olduğu belirtilen insan figürlerinde maskeye rastlandı. Değişik malzemelerden yapılan maskelerle ağız ve burnun örtülmesi, modern Avrupa’nın başlangıcında da hijyenin bir parçasıydı. 17. yüzyılda veba salgınında görev yapan doktorlar, gaga şeklinde maske kullanıyor, hastalara sopayla dokunuyorlardı.

Abiye mi olsun spor mu?

Koronavirüsten korunmanın en etkili yollarından biri maske kullanmak. Maske, Kovid’e karşı savunma silahımız, virüssavarımız. Damlacıklara karşı vücudumuzun bariyeri. Öte yandan her şeyde olduğu gibi maskeler de modadan payını aldı. Çok çeşitlendiler, renklendiler... Kimisi kıyafetine, ayakkabısına, çantasına, şapkasına, gözlüğüne, hatta göz rengine, tenine uygun maske takmaya başladı... Kimisi bağlı olduğu kulübün, derneğin armasının bulunduğu maskeler kullanıyor. Ünlü moda markaları da maske üretmeye başladı. Öyle ki şimdi maskede de ‘abiye, spor, sade, işlemeli, günlük, davetlik ve düğünlük’ şeklinde kategoriler oluşuyor. İşitme engellilerin karşısındakinin dudak hareketlerini görmesi icin de ağız kısmı şeffaf maske üretildi.

Dönüm noktası Mançurya vebası

ABD ve Avrupa’daki hastanelerin ameliyathanelerindeki 1863 - 1969 yıllarını kapsayan bir araştırma, 1923’e kadar cerrahların üçte ikisinden fazlasının,
1935’e kadar da çoğunun maske kullandığını gösteriyor.

Maskenin ameliyathane dışında sağlık çalışanlarıyla hastalar tarafından bulaşıcı hastalıklardan korunmak için kullanılmaya başlanması ise 1910 u 1911 Mançurya vebası ve 1918 - 1919 influenza pandemisi sırasında oldu.

İnfluenza pandemisi sırasında bazı ABD eyaletlerinde maske takmak zorunluydu.

Tek kullanımlık çok kullanımlık

Yeniden kullanılabilir maskeler geçmişte tıbbi savunmanın en önemli silahıydı. Ama 1960’lı yıllarda tek kullanımlık maskelere geçişle birlikte üretimi büyük oranda durduruldu. Ancak tek kullanımlık maskelerin ‘kullan-at’ şeklinde olması nedeniyle hem üretim hem tüketim hem de çevre açısından sorunlar olabiliyor.

Dünya Sağlık Örgütü’nden Dr. Maria Van Kerkhove’ye göre, tıbbi maske değil, yıkanabilir kumaş maske takılmalı.