AB’yi ‘yoran’ zirve

Avrupa Birliği’ne (AB) üye ülkelerin devlet ve hükümet başkanlarını bir araya getiren olağanüstü Brüksel zirvesinde liderler, AB’nin 7 yıllık bütçesi ve pandemi nedeniyle bozulan ekonomiyi canlandırmak üzere harcanacak “kurtarma paketi” konusunda “sorla da olsa” mutabakata ulaştı. AB liderleri,. derin görüş ayrılıklarını, 4 gün ve 4 gece boyunca, 90 saati aşan müzakereler sonucu giderebildi.

Tartışmanın medyatik bölümü, AB ülkelerine toparlanma imkanı sağlayacak 750 milyar euro’luk kurtarma fonu üzerinde yaşandı. Taslak kurtarma fonunun 500 milyar euro’luk bölümünün hibe, 250 milyar euro’luk bölümününse kredi olarak aktarılması öngörülüyordu. Ancak AB’nin “tutumlu” ülkelerinin başını çeken Hollanda, hibe miktarına karşı çıktı. “Müsrif” olarak tarif edilen Portekiz, İspanya ve İtalya gibi ülkelerin AB’den gelecek kaynakları sorumlu bir şekilde harcamaları için bağış oranının düşürülmesini, geri ödemeli kredilerin oranının da yükseltilmesini talep etti.

Paraların nerede ve nasıl harcanacağı da yine tartışma konusuydu. Almanya Şansölyesi Angela Merkel, AB’nin tutumlu ülkelerinin katı tutumlarını, bu ülkelerin AB bütçesine katkı paylarında iskonto önererek esnetti. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise “müsrif” ülkelerin mali iştahlarını dizginledi.

Kalemlerde oynandı

Tartışmanın medyaya şimdilerde yansımaya başlayan bölümüyse, AB’nin 7 yıllık bütçesindeki harcama kalemlerinde yapılan oynamalar. Liderler,kurtarma fonunun bütününde değişikliğe gitmedi. Ancak taslakta yer alan 1 trilyon 100 milyar euro’luk çok yıllı mali çerçeveyi 1 trilyon 75 milyar euro’ya indirdi. “Budanan” harcama kalemleri arasında gelecek teknolojilerine yönelik Ar-Ge bütçesi, yeşil enerji ve çevre programları yer alıyor.

Oysa Kovid-19 öncesi çevre konularında dünyada gelişen duyarlılığa tepkisiz kalmayacaklarını belirten AB yetkilileri sürdürülebilir kalkınma ve temiz enerji gibi alanlara yatırımları artırmak için kesenin ağızını açma sözü vermişti. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula Von der Leyen, AB’nin 10 yılda çevre programlarına 1 trilyon euro harcayacağın taahhüt etmişti. Kabul edilen bütçede bu paranın pek izine rastlanmıyor.

Güç dağılımı değişiyor

Ancak İngiltere’nin AB’den ayrılması ve Avrupa Parlamentosu seçimlerinde halkın AB konularına ilgisinin artması sonucu, birlik içi güç dağılımında da ciddi değişiklikler yaşanıyor.

Bu çerçevede AB içerisinde Kuzey-Güney ayrımı dışında, Doğu-Batı ülkeleri, “ağustos böceği ile karınca misali” yeni  ayrımlar yaşanıyor. Berlin-Paris ekseni tek başına AB’de karar almak için artık yeterli değil. Küçük ülkeler de bir araya gelerek seslerini duyurma imkanına sahip. Üye ülke halklarının AB konularına daha duyarlı olmaları nedeniyle, birliğe ilişkin politikalar, iç politikaları da etkiliyor. Hollanda Başbakanı Mark Rutte’nin sert tutumunun nedeni de bu...

Sonuçta AB bu krizden de güçlenerek çıktı. Müzakerelere bazen umutsuzluk da hakim oldu, sinirler gerildi... Ancak sonunda her lider Avrupalılığını korurken, mutabakata ulaşmak için özveride bulundu. Kimse kaybetmedi. Ve beklenenin aksine AB dağılmadı, güçlenerek yoluna devam ediyor.

Zirveden notlar

- Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz’un arasının, bütçe müzakereleri sırasında açıldığı ortaya çıktı. Macron’un Kurz’u, müzakereler sırasında telefonla konuşmak gibi “saygısız davranışları” nedeniyle azarladığı iddia edildi. Hatta bazı kaynaklar, Macron’un sinirlenerek masayı yumrukladığını öne sürdü.

- Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz, Twitter’da “İyi anlaşma için tüm meslektaşlarıma teşekkürler, özellikle tutumlu olanlara” paylaşımında bulunarak Danimarka, İsveç ve Hollanda Başbakanlarıyla çektirdiği fotoğrafını paylaştı.

- Çekya Başbakanı Andrej Babis, 4 günlük zirve maratonunda pek çok lider gibi “yorgun” düştü. Babis, uçakta, ülkesine dönerken çekilmiş ilginç fotosunu paylaştı ve “Bugün böyle uyudum” dedi.