Necmettin Aslan
  Güncelleme: 19-09-2022 11:21:00   19-09-2022 11:12:00

İstanbul da Voyvoda Caddesini Bilirmisiniz?

Eski adıyla Voyvodo Caddesi olan, günümüzde Bankalar Caddesi olarak bilinen muhit, Karaköy'ün en güzide yerlerindendir.


Voyvodo kelimesi Slavca'dır ve "ağa, bey" anlamına gelir. Rivayete göre, Osmanlı döneminde caddeye bu ismin verilmesinin sebebi, caddeyi bir Voyvodo'nun yönetmesi yüzündendir. Daha sonrasında bu çevrede Comondo ailesinin bu cadde üzerinde pekçok han ve banka binası yaptırdığı bilinir.

Batısında Okçu Musa ile Şair Ziya Paşa caddelerinin kesiştiği alandan başlayıp Yüksekkaldırım Caddesi ile Karaköy Caddesi'nin birbirine kavuştuğu noktada biten, genel olarak Bankalar Caddesi adıyla bilinen Voyvoda Caddesi'dir. Bankalar Caddesi adının aksine bir caddeden ibaret değildir ve Voyvoda Caddesi'nin çevresindeki bir bölgeyi belirtir. Çevrede bankaların yoğunlaşması sonucu Bankalar Caddesi ismini almıştır.
Slavca ağa ve bey anlamına gelen Voyvoda kelimesinin bu caddeye isim olarak verilmesinin sebebinin Galata semtinin Osmanlı zamanında bir Voyvoda tarafından yönetilmiş olduğu söylenir. 
16. yy'da Grand Rue de Pera (İstiklal Caddesi) ile birlikte açılmış olan bu anayol, 16.-17. yy'larda konutların fazla olduğu bir yerleşim yeriydi.
Perşembe Pazarı’nın ortasından geçen Tersane Caddesi’ne paralel ilerleyen, eski Voyvoda Caddesi’nin adıdır Bankalar Caddesi. Bir anlamda Perşembe Pazarı’nın üst sınırını da belirler. 19. yüzyılın başından itibaren bir finans ve ticaret merkezi olmaya başlar. İstanbul’un ilk ticaret borsası da burada açılır. Önceleri yabancı, Cumhuriyet sonrası da yerli bankaların merkez binaları bu caddede yer almıştır. Caddenin iki tarafında boyu çoğu geçen yüzyılın başında yapılmış görkemli binalar sıralanır. Hemen hepsi banka, sigorta şirketi binaları, bankerlerin bulunduğu iş hanlarıdır.

Yuvarlak cepheli, mavi çinilerle bezeli küçük bir binadır Minerva Han. Yüksek Kaldırım ile Bankalar Caddesi’nin kesiştiği köşede Yunanlı mimar Basile Couremenos tarafından 1913 yılında Atina Bankası için inşa edilmiştir. İmar Bankası binası ise Hacı Ali Sokak ile Bankalar Caddesi’nin kesiştiği L şeklindeki parseldedir. İmar Bankası’ndan ilk sahibinin Rum banker Stephanos Pezmazoğlu olduğu söylenir. Hemen yanında 1890’da inşa edilen Macri Han vardır. Camondo Bank’a ait üç bina yıkılarak 1910’da inşa edilen ve sahibi olan sigorta şirketinin adını alan Union Han ise bugün Tütün Han olarak biliniyor.

Vakıflar Bankası binası görece daha yeni bir bina. 1868’de yapılan Kavafyan Han’ın arazisine 1966 yılında inşa edilmiş. Dört büyük sütunu ile öne çıkan Ankara Han’ın yapılış tarihi 1912. Eski adıyla Loranda Han. Daha çok hukuk bürolarına ev sahipliği yapan bir binadır. Yanındaki Jeneral Han’ın yapılış tarihi 1905. Bedros Azaryan’ın yaptırdığı bina önceleri Azaryan Han diye bilinirmiş. Bomonti Biraları, Banca di Roma, Pamukbank gibi kurumlara ev sahipliği yapmış. 1870’lerde yapılan ve bugün Bozkurt Han adını taşıyan binanın shibi ise Sultan Abdülaziz. Önceleri Sultan’ın adıyla, sonra Gümüşlü Han olarak bilinmiş.

Bankalar Caddesi’ndeki sıralı görkemli banka binalarından biri de İş Bankası binası. Hala içine girildiğinde tarihi bir banka şubesine girilmiş hissi veren bir şube de binanın girişinde. Osmanlı Sigorta Şirket-i Umumiyesi’nin 1913-1916 yıllarında yaptırdığı bina, 1953’ten bu yana İş Bankası’nın. 1904 tarihli Camondo Han, 1880 tarihli Sümerbank binası, 1909 tarihli Assicurazioni Generali Han caddenin diğer etkileyici binaları. Has Han ise, ilk yapılışından bu yana değişmemiş neoklasik tarzdaki etkileyici binalardan biri. Ünlü Camondo Merdivenleri de tam burada yer alıyor. Merdivenlerin diğer yanında ise 1880’lerde Fransız mimar Alexandre Yallaury tarafından Şirket-i Osmaniye-i Kambiyo ve Esham için inşa edilen bugünün Demirbank binası yer alıyor.
1856 yılında kurulan Osmanlı Bankası uzun süre Saint-Pierre Han’da faaliyet gösterdi. Şimdiki binası ise 1892 yılında açıldı. Bu binanın tarihte ünlü Taşnak Baskını ile de anıldığını söylemek gerekir. Bu bina, 26 Ağustos 1896 günü Taşnak Cemiyeti’nden tabanca, bıçak ve bombalarla silahlanmış 26 militan tarafından işgal edilmişti. Arnavut korumalarla çatışma da çıkan işgal sırasında 4 Taşnak öldürülmüştü. Sonra, Avrupalılar ve Rusya’nın araya girmesi ile gergin bir diplomasi sürdürülmüş, Taşnak militanların gemiyle ülkeyi terk etmesine izin verilmişti. Hemen yanındaki ikiz ve komşu bina ise 1934 yılından bu yana Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası olarak kullanılmakta.

Bankalar Caddesi’nin ilginç binalarından biri de Bereket Han’dır. 1880 yılında caddeye tramvay döşenirken, buradaki tarihi Francini Han binanın yarısı yıkılınca inşa edilmiştir. Prof. Semavi Eyice’ye göre Francini Han Palazzo Communale diye de bilinen Ceneviz Podestat’ıdır. Bizans’ın son zamanlarına kadar bu bina Galata’yı yöneten Podesta’nın genel merkeziydi. İlk halinin 1261’de inşa edildiği, 1316’da yeniden yapıldığı düşünülen binanın arka tarafının yarısı günümüze dek ulaşmıştır. Tarihçiler bu binanı Galata’nın en eski binası olduğunu vurgular.

1904 tarihli Voyvoda Han, Tramvay şirketine ait olan Şark Han, önceden Baltazzi Han ya da Agopyan Han olarak bilinen Akbank binası, 1902 tarihli Hezaren Han, 1904 tarihli Nazlı Han, 1907’de inşa edilen Ankara Sigorta Han, 1901’de yapılan Vefai Han, 1883 tarihli Burla binası, 1900’de mesken olarak inşa edilen Mevag Binası, Anadolu Finans binası, yeni binalardan Pamukbank binası, Anadolu Finans binası, Yakup İş Merkezi, Hidayet Han, Güven Sigorta binası, Emlak Bankası binası, Hüsnü Gök Han da bugün Bankalar Caddesi üzerindedir.

Tarih boyunca Galata’yı yöneten Voyvodaların oturduğu yerde, 19. yüzyılın ortalarında cadde genişletilerek açılan Voyvoda Caddesi, bugünkü adıyla Bankalar Caddesi, Osmanlı ve Türk bankacılığının doğduğu yerdir. Osmanlı’nın son dönemi ve Cumhuriyetin ilk dönemi boyunca finans merkezi işlevini sürdürmüş, binalarının görkemi bunu tamamlayan bir estetik değer olarak hafızalara kazınmıştır.

  • Bu yazı 10371 defa okunmuştur.
  FACEBOOK YORUM
Yorum

  YAZARIN DİĞER YAZILARI

PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 30 26 1 3 68 20 81 +48
2 Fenerbahçe 30 25 1 4 79 25 79 +54
3 Trabzonspor 30 15 11 4 51 40 49 +11
4 Beşiktaş 30 14 12 4 40 36 46 +4
5 Kasımpaşa 30 12 11 7 53 55 43 -2
6 Başakşehir FK 30 12 12 6 38 35 42 +3
7 Çaykur Rizespor 30 12 12 6 36 47 42 -11
8 Antalyaspor 30 10 9 11 35 33 41 +2
9 Adana Demirspor 30 9 9 12 46 39 39 +7
10 Alanyaspor 30 9 9 12 38 42 39 -4
11 Sivasspor 30 9 10 11 36 43 38 -7
12 Samsunspor 30 10 14 6 35 41 36 -6
13 Kayserispor 30 10 11 9 36 43 36 -7
14 MKE Ankaragücü 30 7 11 12 36 39 33 -3
15 Hatayspor 30 7 11 12 36 40 33 -4
16 Konyaspor 30 7 11 12 31 42 33 -11
17 Gaziantep FK 30 8 15 7 34 44 31 -10
18 Fatih Karagümrük 30 7 14 9 34 38 30 -4
19 Pendikspor 30 7 15 8 34 61 29 -27
20 İstanbulspor 30 3 20 7 22 55 13 -33
Takım O G M B A Y P AV
1 Eyüpspor 27 21 5 1 64 23 64 +41
2 Göztepe 27 17 5 5 45 15 56 +30
3 Sakaryaspor 27 13 6 8 41 28 47 +13
4 Çorum FK 27 13 8 6 44 28 45 +16
5 Kocaelispor 27 13 8 6 39 31 45 +8
6 Bodrumspor 27 12 7 8 35 19 44 +16
7 Boluspor 27 12 8 7 26 28 43 -2
8 Bandırmaspor 27 11 8 8 37 24 41 +13
9 Gençlerbirliği 27 10 7 10 31 26 40 +5
10 Erzurumspor FK 27 10 7 10 26 21 37 +5
11 Ümraniyespor 27 9 12 6 32 39 33 -7
12 Keçiörengücü 27 8 11 8 24 33 32 -9
13 Manisa FK 27 7 10 10 33 33 31 0
14 Şanlıurfaspor 27 6 12 9 23 30 27 -7
15 Tuzlaspor 27 7 14 6 26 43 27 -17
16 Adanaspor 27 8 16 3 21 40 27 -19
17 Altay 27 5 19 3 12 55 15 -43
18 Giresunspor 27 2 21 4 12 55 7 -43
Takım O G M B A Y P AV
1 Esenler Erokspor 29 21 4 4 66 24 67 +42
2 Van Spor FK 29 19 5 5 48 29 62 +19
3 Bucaspor 1928 29 17 3 9 42 18 60 +24
4 1461 Trabzon FK 29 16 6 7 54 30 55 +24
5 Yeni Mersin İdman Yurdu 30 15 6 9 42 25 54 +17
6 Ankaraspor 30 13 6 11 38 26 50 +12
7 Ankara Demirspor 29 13 12 4 34 31 43 +3
8 Karacabey Belediye Spor 30 11 10 9 30 27 42 +3
9 Beyoğlu Yeniçarşıspor 29 12 13 4 33 29 40 +4
10 Diyarbekir Spor 29 11 11 7 32 29 40 +3
11 Hes İlaç Afyonspor 29 8 11 10 18 28 34 -10
12 Kırklarelispor 30 8 12 10 22 34 34 -12
13 Nazilli Belediyespor 30 10 13 7 35 49 34 -14
14 Altınordu 29 7 12 10 32 30 31 +2
15 Serik Belediyespor 30 7 13 10 23 33 31 -10
16 Zonguldak Kömürspor 29 7 15 7 28 48 25 -20
17 Kırşehir Futbol SK 30 5 19 6 27 57 21 -30
18 Bursaspor 29 5 16 8 22 48 20 -26
19 Adıyaman FK 29 3 21 5 19 50 14 -31
Takım O G M B A Y P AV
1 Kepezspor FAŞ 22 17 1 4 45 10 55 +35
2 Aliağa Futbol A.Ş. 23 16 0 7 40 11 55 +29
3 52 Orduspor FK 23 12 6 5 30 21 41 +9
4 Ayvalıkgücü Belediyespor 23 11 6 6 28 19 39 +9
5 Edirnespor 22 10 8 4 35 22 34 +13
6 K.Çekmece Sinopspor 23 9 8 6 33 23 33 +10
7 İnegöl Kafkas GK 22 8 6 8 23 23 32 0
8 Artvin Hopaspor 22 8 7 7 29 20 31 +9
9 Mardin 1969 Spor 22 9 9 4 28 24 31 +4
10 Karabük İdmanyurdu Spor 22 8 10 4 20 31 28 -11
11 Talasgücü Belediyespor 23 8 13 2 24 36 26 -12
12 Gümüşhanespor 23 4 10 9 16 34 21 -18
13 Kırıkkalegücü FK 22 5 12 5 13 29 20 -16
14 Malatya Arguvanspor 22 2 16 4 9 35 10 -26
15 Tarsus İdman Yurdu 22 2 17 3 15 50 9 -35
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 03/04/2024 Antalyaspor vs MKE Ankaragücü
 03/04/2024 Başakşehir FK vs Beşiktaş
 03/04/2024 Fenerbahçe vs Adana Demirspor
 03/04/2024 Galatasaray vs Hatayspor
 03/04/2024 Gaziantep FK vs Alanyaspor
 03/04/2024 İstanbulspor vs Çaykur Rizespor
 03/04/2024 Kayserispor vs Kasımpaşa
 03/04/2024 Konyaspor vs Trabzonspor
 03/04/2024 Samsunspor vs Pendikspor
 03/04/2024 Sivasspor vs Fatih Karagümrük
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 02/04/2024 Keçiörengücü vs Çorum FK
 02/04/2024 Şanlıurfaspor vs Sakaryaspor
 02/04/2024 Boluspor vs Gençlerbirliği
 02/04/2024 Manisa FK vs Bodrum FK
 03/04/2024 Tuzlaspor vs Ümraniyespor
 03/04/2024 Adanaspor vs Eyüpspor
 03/04/2024 Altay vs Bandırmaspor
 03/04/2024 Kocaelispor vs Göztepe
 04/04/2024 Erzurumspor FK vs Giresunspor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 23/03/2024 Altınordu vs Esenler Erokspor
 23/03/2024 Ankara Demirspor vs Zonguldak Kömürspor
 23/03/2024 Beyoğlu Yeniçarşıspor vs 1461 Trabzon FK
 23/03/2024 Bursaspor vs Kırklarelispor
 23/03/2024 Nazilli Belediyespor vs Hes İlaç Afyonspor
 24/03/2024 Adıyaman FK vs Serik Belediyespor
 24/03/2024 Ankaraspor vs Diyarbekir Spor
 24/03/2024 Bucaspor 1928 vs Kırşehir Futbol SK
 24/03/2024 Karacabey Belediye Spor vs Van Spor FK
 24/03/2024 Bucaspor 1928 - Kırşehir Futbol SK Bucaspor 1928 ligde evindeki son 13 maçında hiç kaybetmedi  Bucaspor 1928 yenilmez
 24/03/2024 Adıyaman FK - Serik Belediyespor Adıyaman FK ligdeki son 14 maçında hiç kazanamadı  Serik Belediyespor yenilmez
 24/03/2024 Ankaraspor - Diyarbekir Spor Ankaraspor ligde evindeki son 15 maçında hiç kaybetmedi  Ankaraspor yenilmez
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 23/03/2024 İnegöl Kafkas GK vs 52 Orduspor FK
 23/03/2024 Kepezspor FAŞ vs Artvin Hopaspor
 24/03/2024 Aliağa Futbol A.Ş. vs Tarsus İdman Yurdu
 24/03/2024 Edirnespor vs K.Çekmece Sinopspor
 24/03/2024 Gümüşhanespor vs Mardin 1969 Spor
 24/03/2024 Karabük İdmanyurdu Spor vs Talasgücü Belediyespor
 24/03/2024 Kırıkkalegücü FK vs Malatya Arguvanspor
HABER ARŞİVİ
ŞANS OYUNLARI
BİZİ TAKİP EDİN
GAZETEMİZ
YUKARI