Rusya'daki deprem Türkiye’deki fay hatlarını tetikler mi?

Rusya’daki büyük depremin ardından “Türkiye’deki fay hatlarının etkilenip etkilenmeyeceği ve olası Marmara depreminin ardından bir tsunami riskinin olup olmadığı soruları gündeme geldi. İstanbul Teknik Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü’nden Prof. Dr. Tuncay Taymaz, İstanbul’da beklenen depremde yalnızca sarsıntının değil, deniz kaynaklı ikincil etkilerin de ciddi risk taşıdığına dikkat çekti. Taymaz, Marmara’nın tabanında yer alan aktif fay hatlarının, büyük depremlerle birlikte 1 ila 3 metre tsunami dalgaları oluşturabileceği uyarısında bulundu.Geçmişte örnekleri varTaymaz, “Türkiye’yi tehdit eden ve yüksekliği 3 metreye kadar çıkabilecek tsunami dalgalarını oluşturabilecek aktif faylarımız deniz tabanında mevcut. Bu sadece teorik değil, geçmişte de örneklerini gördük. 17 Ağustos 1999 Gölcük Depremi sırasında Kavaklı sahillerinde ve İzmit Körfezi’nde sınırlı da olsa tsunami etkisi görüldü” dedi. Taymaz, “6.5 büyüklüğünü aşan her deprem potansiyel tsunami tehlikesidir. Tsunaminin yüksekliği, depremin büyüklüğüne, deniz tabanının yapısına, fayın kırılma yönüne ve su derinliğine bağlıdır. Özellikle 6.5 ve üstü depremlerde, yer yer 1 ila 3 metreye ulaşan dalgalar mümkündür” ifadelerini kullandı.Nereler riskli?Taymaz, şu bilgileri paylaştı: “Örneğin Çınarcık Havzası’nda Orta Marmara Çukuru’nda ya da Tekirdağ Marmaraereğlisi açıklarındaki Gaziköy’den Saros’a kadar giden kol üzerinde oluşabilecek depremin oluşturacağı tsunamiler Tekirdağ, Marmaraereğlisi sahilleri, güney sahilleri için risk. Çınarcık Havzası’na bakacak olursak Armutlu Yarımadası, Yalova, Karamürsel, Hersek Deltası, Mudanya’ya ve daha güneylere kadar risklerimiz var.” Taymaz, “İstanbul’da kesinlikle 7 büyüklüğünde ya da daha aşan büyüklüklerde deprem olma olasılığı çok fazla” dedi.1509 yılında 6 metrelik dalga Jeoloji Mühendisi Prof. Dr. Okan Tüysüz şunları söyledi: “Tsunami, özellikle büyük depremlerden sonra Marmara Denizi’nin yapısal özelliklerinden dolayı ortaya çıkabiliyor. 1509 İstanbul Depremi’nde, tsunami dalgalarının Kumkapı’daki surların arkasına kadar ulaştığı biliniyor. Bu en az 6 metre yüksekliğinde bir dalgaya işaret eder. O depremin büyüklüğü yaklaşık 7.6 olarak tahmin ediliyordu. Geçmişte yaşanmış bir olay, yer bilimleri açısından gelecekte de tekrarlanabilir olarak kabul edilir.” Tüysüz de etkilenecek bölgeler için “Silivri’den Tuzla’ya kadar Marmara kıyısındaki tüm sahil ilçeler; Maltepe, Kartal, Kadıköy gibi düşük kotlu sahil şeritleri. Alçakta kalan alanlarda su karaya daha fazla girer, yüksek kıyılarda daha sınırlı olur” bilgisini paylaştı. ‘Türkiye’yi etkilemez’ Prof. Dr. Okan Tüysüz, Kamçatka’daki depremin Türkiye’yi etkilemeyeceğini belirterek, “Bu tür etkiler ancak stres transferiyle olur. Ama bu sadece birbirine yakın ya da bağlantılı faylar arasında olur. Türkiye ile Kamçatka arasında binlerce kilometre var. Bu faylar bağımsız” dedi. Tsunaminin kaynağı büyük çamur yığınları“Tsunaminin Marmara’daki kaynağı Pasifik’teki gibi doğrudan fayın düşey hareketi değil” diyen Prof. Dr. Tüysüz, “Özellikle Marmara’nın kuzey kıyılarında heyelan oluşturmaya müsait büyük çamur yığınları var. 7 ve üzeri büyüklüğündeki bir depremde bu yığınlar hareket ederse tsunami oluşur. Bu Marmara’ya özgü bir mekanizmadır” ifadelerini kullandı.DALGA BOYU 12 METREYİ AŞABİLİRİstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Ortadoğu Teknik Üniversitesi iş birliğiyle hazırlanan rapora göre Marmara Denizi’nde meydana gelebilecek bir tsunamide en fazla etkilenecek bölgelerden biri Adalar. Su yüksekliği noktasal olarak 12.3 metreye çıkıyor, etkilenecek yapı sayısı binin üzerinde... ■ Kadıköy: Su basma mesafesi bin metreyi, derinlik 7.79 metreyi bulabiliyor. ■ Silivri: Su 2 km içeri girebilir, 1500’den fazla yapı etkilenebilir. ■ Büyükçekmece: 1400 yapı etkileniyor. Derinlik 8.59 metre.■ Maltepe: Derinlik 7.9 metreyi bulabilir. Orhan Gazi Şehir Parkı sular altında kalabilir. ■ Fatih: Dalga yüksekliği yedi metreyi aşabilir, su 650 metre içeriye girebilir. ■ Tuzla: 6.3 metre derinlik, 600 metre ilerleme. ■ Küçükçekmece: 1230 metre ilerleme, 5.3 metre derinlik. ■ Bakırköy: Derinlik 6.4 metre, ilerleme 1200 metre. Erken uyarı istasyonlarıMarmara Denizi’nin farklı noktalarında Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü tarafından yerleştirilen “Tsunami Erken Uyarı” istasyonları bulunuyor. Bu istasyonlar sayesinde olası bir depremin ardından yedi dakika için tsunami uyarısı verilebileceği öngörülüyor. İstasyon sayısı arttıkça bu sürenin dört dakikaya indirilmesi planlanıyor.