Adalet ve adaletsizlik toplumumuzu ilgilendiren en önemli kavramlar ve olgulardır. Özellikle küresel ölçekte incelediğimizde yaşadığımız yer küre üzerinde adalet kavramının hiç de anlamına uygun kullanılmadığını görmekteyiz. Hatta doğadaki canlılar arasındaki ilişkilerde bile adaletin olmadığını, her türden canlının biri birine adaletli davranmadığını gözlemlemekteyiz; kaldı ki hem cinsler biri birine adaletli davranabilsin.
Doğaldır ki adaletin olmadığı yerde de kaos ve beklendik olumsuz her türlü olay
gerçekleşir.
Neden böyle bir konuyu yazmaya gereksinim duydun derseniz; insan olarak yaşadığımız her an ve her olayın bizleri dolaylı da olsa etkilediğini görmekteyim. Bu nedenle de toplumsal her olayı sorgulamayı ve çevremize aktarmayı bir görev biliyorum. Yaşanan olaylar, aldığımız haberler, gazetelerde yazılıp çizilenler, TV’lerde verilen haberler adaletsizliğin her alana nüfuz ettiğini gözler önüne sermektedir.
Şimdi bu konuyu açıklayabilmek için öncelikle kavramları açıklamakta yarar vardır. Örneğin ‘’Adalet nedir?’’ sorusunu sorarak ve anlamını açıklayarak işe başlamak gerekir diye düşünüyorum.
Ancak, ADALET kavramını hem sosyal hem dini anlamlarıyla irdeleyeceğim. Zaten her iki yönüyle de farklılık
göstermediğini göreceğiz.
ADALET, klasik anlamıyla üstün hukuk kuralları ve idealine uygunluk demektir. Bu klasik anlamıyla adalet hem bir durumu hem de insanların
davranışlarını tanımlar ve kapsayıcı bir nitelik taşır.
ADALET, İslâm'ın çok önem verdiği konulardan birisidir. Bu nedenle dini anlamda da şöyle tarif edilmektedir: “Hakkı teslim etmek ve kim olursa olsun eşit davranış ve eylemde bulunmaktır’’. Adalet, her şeyi layık olduğu yere
koymak, doğru hüküm vermek ve haksızlıktan uzak durmaktır. Adaletin karşıtı ise zulüm, haksızlık, adam kayırmak gibi kötü davranışlardır. Yani özetle Adaletsizliktir.
En yüksek erdem sayılan adalet, akıl ve vicdan unsurlarından oluşur. Aklı ve vicdanı olmayan kişi ve toplumların sonu hüsrandır. İlkel adalet, uygar adalet, denkleştirici adalet, dağıtıcı adalet, sosyal adalet, ilahi adalet gibi değişik
türleri vardır. Adalet, birçok noktada eşitlik, ahlak, ölçülülük ve hakkaniyet kavramları ile kesişir.
Adaletin özellikleri ise, emanetleri korumak, dürüstlük, güvenilirlik ve adaletli olmaktır. Bu özellikler ahlaklı bir insanda bulunması gereken en temel özelliklerdendir. Böylesi güzel özelliklere sahip kişilerin çoğalması toplumsal
hayat açısından son derece önemlidir. Çünkü adaletin olduğu yerde barış, huzur, mutluluk, sevgi, saygı ve güven de olur.
Adalet kavramını irdeledikten sonra şimdi gelelim adaletsizliğe. Zaten toplumumuzu da ilgilendiren ve gündemden hiç düşmeyen en önemli konulardan birisidir adaletsizliktir. Doğaldır ki adalet duygusu gelişmemişse ya
da iyi uygulanmıyorsa devreye adaletsizlik girmiş olur. Yani bir şeyin eksikliğini onun tezatını oluşturan başka bir şey otomatik olarak karşılıyor ve dolduruyor.
Hani şöyle bir deyim vardır ya; ‘’demokrasiler boşluk kaldırmaz.’’ Aynen bu örnek gibi düşünebilirsiniz.
Hukukunuzda suç olarak tanımlanmış konular iyi oluşturulmamışsa, hukukta kurallar kesin değilse, cezai yaptırımları net değilse ve hâkimin takdirine bırakılmışsa ya da yarın bana da dokunur diye eksik ve ucu açık bırakılmışsa orada adaletten değil adaletsizlikten söz edilmeye başlanılıyor.
Bir örnekle pekiştirelim: Geçenlerde bir olay oldu. Bir kurye çalışanı, her ne kadar iyi niyetle görevini yapmaya çalışsa da muhatabı tarafından ölesiye dövülüyor. Adam hastanelik oluyor.
Beyin kanaması geçiriyor. Devreye güya adalet
mekanizmaları giriyor. Polis adamları alıyor savcılara teslim ediyor. Savcılık ya da mahkeme adamı serbest bırakıyor. Toplumsal infial, toplumsal tepkiler ve adamcağız beş gün sonra ölüyor. Savcılık ya da mahkemeler tekrar devreye giriyor, canileri tutukluyor. Şimdi ‘’Adalet böyle mi olmalı?’’ sorusunu sormadan edemiyorsunuz. Madem bu adam suçluydu neden ilk anda tutuklamadınız? Madem bu eylemler suç oluşturmuyor, neden sonradan tutukladınız? Oysa anayasal bir haktır ‘’ kişi dokunulmazlığı’’ Madem bir insana dokunuldu, zarar verildi bunun bir yaptırımı olmalıdır. Az ya da çok bir yaptırımı olmalıdır.
Yaptırım uygulamadığınız her olumsuz fiilin sonucu yeni adaletsizliği doğurur. Başka bir olayla örnekleyelim: Adam çekip adamı vuruyor. Adam yaralı, vuran kişi adli kontrol ile dışarda. Hadi git başka birisini daha vur demek değil midir?
Başka bir örnek de farklı bir alandan verelim: Af konusu. Af konuları da adaletsizliği doğuran başka bir eylem türüdür. Af, doğal bir olgudur. Ancak doğru yer ve doğru zamanda uygulandığında doğal ve doğru olur. Aksi takdirde adaletsizliği doğuruyor ki bu da ayrı bir vicdanı rahatsız eden bir durum oluyor.
İşi doğru gidip vergisini ödeyen birisi ile işi doğru gittiği halde vergisini ödemeyen yani sahtekarlık yapan herhangi bir kişi veya kuruma af getirmek adaletsizliğin en önemli örneğidir.
Adaletin doğru uygulanabilmesi için adalet sistemi içerisinde uygulayıcı durumda olanların da buna uygun davranmaları gerekmez mi? Eğer bir hâkim verdiği karardan sorumlu değilse, orada adaletten söz etmek mümkün mü? Aynı hayat açısından son derece önemlidir. Çünkü adaletin olduğu yerde barış, huzur, mutluluk, sevgi, saygı ve güven de olur.
Adalet kavramını irdeledikten sonra şimdi gelelim adaletsizliğe. Zaten toplumumuzu da ilgilendiren ve gündemden hiç düşmeyen en önemli konulardan birisidir adaletsizliktir. Doğaldır ki adalet duygusu gelişmemişse ya
da iyi uygulanmıyorsa devreye adaletsizlik girmiş olur. Yani bir şeyin eksikliğini onun tezatını oluşturan başka bir şey otomatik olarak karşılıyor ve dolduruyor.
Hani şöyle bir deyim vardır ya; ‘’demokrasiler boşluk kaldırmaz.’’ Aynen bu örnek gibi düşünebilirsiniz.
Hukukunuzda suç olarak tanımlanmış konular iyi oluşturulmamışsa, hukukta kurallar kesin değilse, cezai yaptırımları net değilse ve hâkimin takdirine bırakılmışsa ya da yarın bana da dokunur diye eksik ve ucu açık bırakılmışsa orada adaletten değil adaletsizlikten söz edilmeye başlanılıyor.
Bir örnekle pekiştirelim: Geçenlerde bir olay oldu. Bir kurye çalışanı, her ne kadar iyi niyetle görevini yapmaya çalışsa da muhatabı tarafından ölesiye dövülüyor. Adam hastanelik oluyor.
Beyin kanaması geçiriyor. Devreye güya adalet
mekanizmaları giriyor. Polis adamları alıyor savcılara teslim ediyor. Savcılık ya da mahkeme adamı serbest bırakıyor. Toplumsal infial, toplumsal tepkiler ve adamcağız beş gün sonra ölüyor. Savcılık ya da mahkemeler tekrar devreye giriyor, canileri tutukluyor. Şimdi ‘’Adalet böyle mi olmalı?’’ sorusunu sormadan edemiyorsunuz. Madem bu adam suçluydu neden ilk anda tutuklamadınız? Madem bu eylemler suç oluşturmuyor, neden sonradan tutukladınız? Oysa anayasal bir haktır ‘’ kişi dokunulmazlığı’’ Madem bir insana dokunuldu, zarar verildi bunun bir yaptırımı olmalıdır. Az ya da çok bir yaptırımı olmalıdır.
Yaptırım uygulamadığınız her olumsuz fiilin sonucu yeni adaletsizliği doğurur. Başka bir olayla örnekleyelim: Adam çekip adamı vuruyor. Adam yaralı, vuran kişi adli kontrol ile dışarda. Hadi git başka birisini daha vur demek değil midir?
Başka bir örnek de farklı bir alandan verelim: Af konusu. Af konuları da adaletsizliği doğuran başka bir eylem türüdür. Af, doğal bir olgudur. Ancak doğru yer ve doğru zamanda uygulandığında doğal ve doğru olur. Aksi takdirde adaletsizliği doğuruyor ki bu da ayrı bir vicdanı rahatsız eden bir durum oluyor.
İşi doğru gidip vergisini ödeyen birisi ile işi doğru gittiği halde vergisini ödemeyen yani sahtekarlık yapan herhangi bir kişi veya kuruma af getirmekadaletsizliğin en önemli örneğidir.
Adaletin doğru uygulanabilmesi için adalet sistemi içerisinde uygulayıcı durumda olanların da buna uygun davranmaları gerekmez mi? Eğer bir hâkim verdiği karardan sorumlu değilse, orada adaletten söz etmek mümkün mü?
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Galatasaray | 32 | 28 | 1 | 3 | 73 | 20 | 87 | +53 |
2 | Fenerbahçe | 32 | 27 | 1 | 4 | 85 | 28 | 85 | +57 |
3 | Trabzonspor | 32 | 16 | 12 | 4 | 54 | 42 | 52 | +12 |
4 | Beşiktaş | 32 | 14 | 12 | 6 | 42 | 38 | 48 | +4 |
5 | Çaykur Rizespor | 32 | 14 | 12 | 6 | 43 | 47 | 48 | -4 |
6 | Başakşehir FK | 32 | 13 | 12 | 7 | 42 | 38 | 46 | +4 |
7 | Kasımpaşa | 32 | 13 | 12 | 7 | 55 | 57 | 46 | -2 |
8 | Sivasspor | 32 | 11 | 10 | 11 | 38 | 43 | 44 | -5 |
9 | Antalyaspor | 32 | 10 | 10 | 12 | 36 | 37 | 42 | -1 |
10 | Alanyaspor | 32 | 10 | 10 | 12 | 41 | 46 | 42 | -5 |
11 | Adana Demirspor | 32 | 9 | 10 | 13 | 48 | 43 | 40 | +5 |
12 | Samsunspor | 32 | 10 | 14 | 8 | 36 | 42 | 38 | -6 |
13 | MKE Ankaragücü | 32 | 8 | 11 | 13 | 40 | 41 | 37 | -1 |
14 | Kayserispor | 32 | 10 | 12 | 10 | 36 | 45 | 37 | -9 |
15 | Konyaspor | 32 | 8 | 12 | 12 | 34 | 45 | 36 | -11 |
16 | Hatayspor | 32 | 7 | 13 | 12 | 36 | 44 | 33 | -8 |
17 | Gaziantep FK | 32 | 8 | 17 | 7 | 35 | 50 | 31 | -15 |
18 | Fatih Karagümrük | 32 | 7 | 16 | 9 | 35 | 41 | 30 | -6 |
19 | Pendikspor | 32 | 7 | 16 | 9 | 36 | 64 | 30 | -28 |
20 | İstanbulspor | 32 | 4 | 21 | 7 | 25 | 59 | 16 | -34 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Eyüpspor | 30 | 22 | 6 | 2 | 70 | 27 | 68 | +43 |
2 | Göztepe | 30 | 18 | 6 | 6 | 51 | 19 | 60 | +32 |
3 | Çorum FK | 30 | 15 | 8 | 7 | 50 | 31 | 52 | +19 |
4 | Kocaelispor | 30 | 15 | 8 | 7 | 45 | 34 | 52 | +11 |
5 | Sakaryaspor | 30 | 14 | 7 | 9 | 43 | 30 | 51 | +13 |
6 | Bodrumspor | 30 | 13 | 7 | 10 | 37 | 20 | 49 | +17 |
7 | Bandırmaspor | 30 | 12 | 8 | 10 | 45 | 26 | 46 | +19 |
8 | Boluspor | 30 | 13 | 10 | 7 | 28 | 32 | 46 | -4 |
9 | Gençlerbirliği | 30 | 11 | 8 | 11 | 35 | 30 | 44 | +5 |
10 | Erzurumspor FK | 30 | 11 | 8 | 11 | 28 | 25 | 41 | +3 |
11 | Keçiörengücü | 30 | 9 | 12 | 9 | 27 | 36 | 36 | -9 |
12 | Şanlıurfaspor | 30 | 8 | 12 | 10 | 27 | 31 | 34 | -4 |
13 | Ümraniyespor | 30 | 9 | 14 | 7 | 33 | 42 | 34 | -9 |
14 | Manisa FK | 30 | 7 | 11 | 12 | 36 | 37 | 33 | -1 |
15 | Tuzlaspor | 30 | 8 | 14 | 8 | 31 | 45 | 32 | -14 |
16 | Adanaspor | 30 | 9 | 16 | 5 | 24 | 42 | 32 | -18 |
17 | Altay | 30 | 5 | 22 | 3 | 14 | 68 | 15 | -54 |
18 | Giresunspor | 30 | 2 | 24 | 4 | 13 | 62 | 7 | -49 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Esenler Erokspor | 33 | 23 | 5 | 5 | 74 | 28 | 74 | +46 |
2 | Bucaspor 1928 | 33 | 20 | 4 | 9 | 50 | 22 | 69 | +28 |
3 | Van Spor FK | 32 | 21 | 5 | 6 | 53 | 32 | 69 | +21 |
4 | 1461 Trabzon FK | 33 | 19 | 6 | 8 | 62 | 33 | 65 | +29 |
5 | Yeni Mersin İdman Yurdu | 33 | 16 | 7 | 10 | 47 | 27 | 58 | +20 |
6 | Ankaraspor | 33 | 15 | 7 | 11 | 41 | 30 | 56 | +11 |
7 | Karacabey Belediye Spor | 33 | 12 | 10 | 11 | 37 | 31 | 47 | +6 |
8 | Beyoğlu Yeniçarşıspor | 33 | 13 | 13 | 7 | 42 | 34 | 46 | +8 |
9 | Ankara Demirspor | 33 | 13 | 15 | 5 | 35 | 37 | 44 | -2 |
10 | Kırklarelispor | 34 | 11 | 13 | 10 | 29 | 35 | 43 | -6 |
11 | Diyarbekir Spor | 33 | 11 | 13 | 9 | 35 | 35 | 42 | 0 |
12 | Altınordu | 33 | 9 | 13 | 11 | 38 | 34 | 38 | +4 |
13 | Hes İlaç Afyonspor | 33 | 9 | 13 | 11 | 21 | 34 | 38 | -13 |
14 | Nazilli Belediyespor | 34 | 11 | 15 | 8 | 37 | 54 | 38 | -17 |
15 | Serik Belediyespor | 33 | 9 | 14 | 10 | 28 | 37 | 37 | -9 |
16 | Zonguldak Kömürspor | 33 | 9 | 16 | 8 | 35 | 53 | 32 | -18 |
17 | Kırşehir Futbol SK | 33 | 5 | 21 | 7 | 29 | 65 | 22 | -36 |
18 | Bursaspor | 33 | 5 | 20 | 8 | 24 | 59 | 20 | -35 |
19 | Adıyaman FK | 33 | 3 | 24 | 6 | 22 | 59 | 15 | -37 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Kepezspor FAŞ | 26 | 21 | 1 | 4 | 61 | 13 | 67 | +48 |
2 | Aliağa Futbol A.Ş. | 27 | 18 | 0 | 9 | 54 | 15 | 63 | +39 |
3 | Ayvalıkgücü Belediyespor | 26 | 13 | 6 | 7 | 36 | 23 | 46 | +13 |
4 | 52 Orduspor FK | 26 | 13 | 7 | 6 | 36 | 25 | 45 | +11 |
5 | İnegöl Kafkas GK | 26 | 12 | 6 | 8 | 32 | 25 | 44 | +7 |
6 | Edirnespor | 26 | 13 | 9 | 4 | 44 | 26 | 43 | +18 |
7 | K.Çekmece Sinopspor | 27 | 10 | 10 | 7 | 38 | 28 | 37 | +10 |
8 | Mardin 1969 Spor | 26 | 11 | 11 | 4 | 35 | 31 | 37 | +4 |
9 | Artvin Hopaspor | 26 | 9 | 10 | 7 | 32 | 26 | 34 | +6 |
10 | Karabük İdmanyurdu Spor | 26 | 10 | 12 | 4 | 24 | 38 | 34 | -14 |
11 | Talasgücü Belediyespor | 26 | 8 | 14 | 4 | 28 | 41 | 28 | -13 |
12 | Kırıkkalegücü FK | 26 | 7 | 14 | 5 | 25 | 35 | 26 | -10 |
13 | Gümüşhanespor | 26 | 4 | 12 | 10 | 22 | 42 | 22 | -20 |
14 | Malatya Arguvanspor | 26 | 2 | 20 | 4 | 13 | 51 | 10 | -38 |
15 | Tarsus İdman Yurdu | 26 | 2 | 21 | 3 | 18 | 79 | 9 | -61 |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
19/04/2024 | Beşiktaş | vs | MKE Ankaragücü |
20/04/2024 | İstanbulspor | vs | Fatih Karagümrük |
20/04/2024 | Konyaspor | vs | Alanyaspor |
20/04/2024 | Kayserispor | vs | Trabzonspor |
20/04/2024 | Samsunspor | vs | Adana Demirspor |
21/04/2024 | Başakşehir FK | vs | Çaykur Rizespor |
21/04/2024 | Antalyaspor | vs | Hatayspor |
21/04/2024 | Galatasaray | vs | Pendikspor |
21/04/2024 | Gaziantep FK | vs | Kasımpaşa |
22/04/2024 | Sivasspor | vs | Fenerbahçe |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
19/04/2024 | Altay | vs | Manisa FK |
20/04/2024 | Bandırmaspor | vs | Tuzlaspor |
20/04/2024 | Giresunspor | vs | Göztepe |
20/04/2024 | Eyüpspor | vs | Boluspor |
21/04/2024 | Bodrum FK | vs | Şanlıurfaspor |
21/04/2024 | Çorum FK | vs | Adanaspor |
21/04/2024 | Gençlerbirliği | vs | Erzurumspor FK |
21/04/2024 | Sakaryaspor | vs | Keçiörengücü |
22/04/2024 | Ümraniyespor | vs | Kocaelispor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
17/04/2024 | Van Spor FK | vs | Ankaraspor |
21/04/2024 | Adıyaman FK | vs | 1461 Trabzon FK |
21/04/2024 | Altınordu | vs | Yeni Mersin İdman Yurdu |
21/04/2024 | Ankara Demirspor | vs | Diyarbekir Spor |
21/04/2024 | Beyoğlu Yeniçarşıspor | vs | Van Spor FK |
21/04/2024 | Bucaspor 1928 | vs | Esenler Erokspor |
21/04/2024 | Bursaspor | vs | Hes İlaç Afyonspor |
21/04/2024 | Kırşehir Futbol SK | vs | Kırklarelispor |
21/04/2024 | Nazilli Belediyespor | vs | Karacabey Belediye Spor |
21/04/2024 | Adıyaman FK - 1461 Trabzon FK | 1461 Trabzon FK ligdeki son 7 maçında hiç kaybetmedi | 1461 Trabzon FK yenilmez |
21/04/2024 | Altınordu - Yeni Mersin İdman Yurdu | Altınordu ligde evindeki son 6 maçında hiç kaybetmedi | Altınordu yenilmez |
21/04/2024 | Beyoğlu Yeniçarşıspor - Van Spor FK | Van Spor FK ligdeki son 6 maçında hiç kaybetmedi | Van Spor FK yenilmez |
21/04/2024 | Bucaspor 1928 - Esenler Erokspor | Bucaspor 1928 ligde evindeki son 15 maçında hiç kaybetmedi | Bucaspor 1928 yenilmez |
21/04/2024 | Serik Belediyespor - Zonguldak Kömürspor | Zonguldak Kömürspor ligde deplasmandaki son 7 maçında hiç kazanamadı | Serik Belediyespor yenilmez |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
21/04/2024 | Edirnespor | vs | Mardin 1969 Spor |
21/04/2024 | İnegöl Kafkas GK | vs | Tarsus İdman Yurdu |
21/04/2024 | Karabük İdmanyurdu Spor | vs | Malatya Arguvanspor |
21/04/2024 | Kepezspor FAŞ | vs | Ayvalıkgücü Belediyespor |
21/04/2024 | Kırıkkalegücü FK | vs | Gümüşhanespor |
21/04/2024 | Talasgücü Belediyespor | vs | Artvin Hopaspor |
21/04/2024 | 52 Orduspor FK | vs | K.Çekmece Sinopspor |