Yaşar Geler
  13-04-2019 20:44:32

Gaz lambasının altında okumak!

Bu dediğim okuma yılları, hatırlayabildiğim kadarıyla bin dokuz yüz altmışlı yıllara denk geliyor. Ancak, belki de halen gaz lambalarının etkisinden, onun ışığından yararlanmaya devam eden yöreler de vardır. Bu yörelerin başında da yaz aylarında göçerlerin çıktıkları dağlarda ki yaylalar vardır. Gaz lambası, altında camdan bir hazinesi bulunan, üstünde içerisinden fitil denilen keten bir örgü geçen metalden çevirmeli bir mekanizması olan ve metal mekanizmaya yerleştirilen cam bir borusu olan bir aydınlatma aracıdır. Gaz lambasının ilerleyen süreçlerde bir de gelişmiş ve adı Lüks olan farklı bir modeli daha çıkmıştı. O ise, alt tarafı metal bir hazine ve yan tarafında pompa dediğimiz gaza basınç sağlayan mekanik bir parçadır. Üst kısmında ise, ara bölümünde rüzgâr akımını engelleyen bir cam siperlik ve iç kısmında da Edison’un ampulü bulmaya çalıştığı sırada kullandığı ketenden yapılmış ve ısıyı alınca yanarak şişen ve ışığı önceki gaz lambasınınkinden daha fazla olan bir aydınlatma aracıdır. Şimdilerde ilkel sayılacak bu iki aydınlatma aracını tanıttıktan sonra, sıra onların yaşamımızdaki hatta asıl önemli yönü eğitim alanımızdaki etkilerini anlatmaya geldi. Yukarıda bahsettiğim yıllarda insanların gerçekten çok zor koşullarda yaşamlarını sürdürmüş olduklarını daha iyi anlıyoruz. Bu yazı yazmamın asıl nedeni de bu yaşamı bilmeyen günümüz insanlarına geçmişin karanlık noktalarını anlatarak yaşadıkları zamanlarının değerini bilmeleri ve bu olanaklarını ilerleyen zamanlarda daha iyi koşullara yönlenmelerini sağlamaktır. O yıllar, Anadolu’nun yaklaşık yüzde doksanının aynı aydınlanma koşullarında olduğu ve ışığın yaşamımızı ne kadar etkilediğini anlamaya çalışıyoruz. Bizim ilçe merkezimizde o yıllarda sıradan bir dere üzerinde bulunan küçük bir elektrik üretim santralinden üretilen ışıkla ilçe merkezi aydınlatılırdı. Köylerde ise, mum ışıkları, gaz lambaları ve gelir düzeyleri yüksek olan ailelerde de lüks lambaları kullanılırdı. Sürekliliği olmayan bir aydınlanma şekli ama sürekliliği olan bir eğitim vardı. Çocuklarımız o zorlu ve yetersiz koşullarda ışıktan yararlanmaya çalışıyorlardı. Işığında bile gözün görme oranı o kadar düşüktü ki, kitap ya da defterdeki yazıyı bile görmekte zorlanırdı insanlar. İlçedeki o santralin ürettiği elektrik ışığıyla bile akşam saatlerinde yine gaz lambası ışığına denk gelen bir ışık altında çalışma olanağımız vardı. Şimdilerde konuşma fırsatı bulduğumuz arkadaşlarımız bile aynı şeylerden söz ediyorlar. Okumanın zorlukları bizim kuşağa denk gelmiş. Işığından bile yararlanamadığımız o mum ışıkları, gaz lambaları ve lüks lambaları yaşamımızın gerçekleridir. Bu gerçeklerle yaşamanın da ayrı bir güzelliği olsa gerek ki, bizim dönem çocuklarını ve gençlerini mutlak okumaya itmiştir. Aslında olanakların geniş olmasına rağmen okumanın zorluklarını şimdi daha fazla hisseder oluyoruz. Şimdiki çocuklarımızın ise, tabiri uygunsa, ’’yedikleri önlerinde, yemedikleri arkalarında’’ misali, öğrenebilme konusunda daha fazla olanağa sahip olmalarına rağmen daha fazla zorlandıklarını gözlemliyoruz. Teknoloji bize fazla gelmeye başladı. Teknolojiyi bir başka yönden önemsediğimiz için aklımız farklı yönlerde çalışmaya başladı. Bununla beraberde öğrenmemiz zorlaştı. Oysa o gaz lambasının ışığı bile bizim geleceğimizi aydınlatmaya yetiyor da artıyordu bile. O gaz lambalarına mahkûmken, kitabımızı, okuma araçlarımızı ve romanlarımızı bile 300 km. uzaklıktaki kentlerden getirtirdik. Ekonomisi iyi olan ailelerin çocukları o kitapları getirtir, diğer çocuklarda sırasıyla yararlanırlardı. Bencillik yoktu. Ben yoktu. Biz vardı. Benim yoktu. Bizim vardı. Şimdi öyle mi, ben varsam her şey ve herkes var. Ben yoksam hiçbir şey ve hiç kimse yok. Ne yazık ki böyle bir nesle doğru gidiyoruz. Işığın, aydınlanmanın önü açılmış ancak, öğrenme zorlaşmış ve eğitimde ayrı zorluklar yaşanmaya başlanmıştır. İnsan geçmişe takılır mı? Aslında takılmamalı. Geçmişi bilmeli, fakat geçmişe özenmemeli. Geçmişten aldığı dersle geleceğe yön vermeli. Gaz lambalarını özler olmuşuz. Gaz lambalarının geleceğimizi nasıl etkilediğini şimdilerde anlar olmuşuz. O kör ışığın ve zor koşulların aranır duruma gelmesi de işin cabası. Gaz lambalarının ışığı altında eğitim görenler arasından öğretmenler, hemşireler, doktorlar, hâkimler, savcılar, kaymakamlar, mühendisler, bankacılar, iş insanları ve daha farklı meslek sahipleri çıkmıştır. Işığın önemini demek ki o nesil anlıyordu. O nesil kavradı ışıkla birlikte geleceğe açılan kapının anlamını. Sanırım şimdilerde o nesil işin rahatını sürüyor. Çünkü şimdi iş sahibi olmak ta meslek sahibi olmak ta oldukça zordur. Milyonlarca insanın işsiz-güçsüz ekmek derdinde olduğunu düşündüğünüzde ışığın ve ışığa kavuşmanın ne derece önemli olduğunu elbette anlıyoruz. Oysa o günün koşullarında kullanmakta olduğumuz Gaz Lambalarını şimdilerde dolap ya da vitrinlerimizde süs aracı olarak görmekteyiz. Her bireyin istediği aydınlanmacı ışığa karışması dileğiyle!
  • Bu yazı 3591 defa okunmuştur.
  FACEBOOK YORUM
Yorum

  YAZARIN DİĞER YAZILARI

PUAN DURUMU
Takım O G M B A Y P AV
1 Galatasaray 30 26 1 3 68 20 81 +48
2 Fenerbahçe 30 25 1 4 79 25 79 +54
3 Trabzonspor 30 15 11 4 51 40 49 +11
4 Beşiktaş 30 14 12 4 40 36 46 +4
5 Kasımpaşa 30 12 11 7 53 55 43 -2
6 Başakşehir FK 30 12 12 6 38 35 42 +3
7 Çaykur Rizespor 30 12 12 6 36 47 42 -11
8 Antalyaspor 30 10 9 11 35 33 41 +2
9 Adana Demirspor 30 9 9 12 46 39 39 +7
10 Alanyaspor 30 9 9 12 38 42 39 -4
11 Sivasspor 30 9 10 11 36 43 38 -7
12 Samsunspor 30 10 14 6 35 41 36 -6
13 Kayserispor 30 10 11 9 36 43 36 -7
14 MKE Ankaragücü 30 7 11 12 36 39 33 -3
15 Hatayspor 30 7 11 12 36 40 33 -4
16 Konyaspor 30 7 11 12 31 42 33 -11
17 Gaziantep FK 30 8 15 7 34 44 31 -10
18 Fatih Karagümrük 30 7 14 9 34 38 30 -4
19 Pendikspor 30 7 15 8 34 61 29 -27
20 İstanbulspor 30 3 20 7 22 55 13 -33
Takım O G M B A Y P AV
1 Eyüpspor 27 21 5 1 64 23 64 +41
2 Göztepe 27 17 5 5 45 15 56 +30
3 Sakaryaspor 27 13 6 8 41 28 47 +13
4 Çorum FK 27 13 8 6 44 28 45 +16
5 Kocaelispor 27 13 8 6 39 31 45 +8
6 Bodrumspor 27 12 7 8 35 19 44 +16
7 Boluspor 27 12 8 7 26 28 43 -2
8 Bandırmaspor 27 11 8 8 37 24 41 +13
9 Gençlerbirliği 27 10 7 10 31 26 40 +5
10 Erzurumspor FK 27 10 7 10 26 21 37 +5
11 Ümraniyespor 27 9 12 6 32 39 33 -7
12 Keçiörengücü 27 8 11 8 24 33 32 -9
13 Manisa FK 27 7 10 10 33 33 31 0
14 Şanlıurfaspor 27 6 12 9 23 30 27 -7
15 Tuzlaspor 27 7 14 6 26 43 27 -17
16 Adanaspor 27 8 16 3 21 40 27 -19
17 Altay 27 5 19 3 12 55 15 -43
18 Giresunspor 27 2 21 4 12 55 7 -43
Takım O G M B A Y P AV
1 Esenler Erokspor 29 21 4 4 66 24 67 +42
2 Van Spor FK 29 19 5 5 48 29 62 +19
3 Bucaspor 1928 29 17 3 9 42 18 60 +24
4 1461 Trabzon FK 29 16 6 7 54 30 55 +24
5 Yeni Mersin İdman Yurdu 30 15 6 9 42 25 54 +17
6 Ankaraspor 30 13 6 11 38 26 50 +12
7 Ankara Demirspor 29 13 12 4 34 31 43 +3
8 Karacabey Belediye Spor 30 11 10 9 30 27 42 +3
9 Beyoğlu Yeniçarşıspor 29 12 13 4 33 29 40 +4
10 Diyarbekir Spor 29 11 11 7 32 29 40 +3
11 Hes İlaç Afyonspor 29 8 11 10 18 28 34 -10
12 Kırklarelispor 30 8 12 10 22 34 34 -12
13 Nazilli Belediyespor 30 10 13 7 35 49 34 -14
14 Altınordu 29 7 12 10 32 30 31 +2
15 Serik Belediyespor 30 7 13 10 23 33 31 -10
16 Zonguldak Kömürspor 29 7 15 7 28 48 25 -20
17 Kırşehir Futbol SK 30 5 19 6 27 57 21 -30
18 Bursaspor 29 5 16 8 22 48 20 -26
19 Adıyaman FK 29 3 21 5 19 50 14 -31
Takım O G M B A Y P AV
1 Kepezspor FAŞ 22 17 1 4 45 10 55 +35
2 Aliağa Futbol A.Ş. 23 16 0 7 40 11 55 +29
3 52 Orduspor FK 23 12 6 5 30 21 41 +9
4 Ayvalıkgücü Belediyespor 23 11 6 6 28 19 39 +9
5 Edirnespor 22 10 8 4 35 22 34 +13
6 K.Çekmece Sinopspor 23 9 8 6 33 23 33 +10
7 İnegöl Kafkas GK 22 8 6 8 23 23 32 0
8 Artvin Hopaspor 22 8 7 7 29 20 31 +9
9 Mardin 1969 Spor 22 9 9 4 28 24 31 +4
10 Karabük İdmanyurdu Spor 22 8 10 4 20 31 28 -11
11 Talasgücü Belediyespor 23 8 13 2 24 36 26 -12
12 Gümüşhanespor 23 4 10 9 16 34 21 -18
13 Kırıkkalegücü FK 22 5 12 5 13 29 20 -16
14 Malatya Arguvanspor 22 2 16 4 9 35 10 -26
15 Tarsus İdman Yurdu 22 2 17 3 15 50 9 -35
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 03/04/2024 Antalyaspor vs MKE Ankaragücü
 03/04/2024 Başakşehir FK vs Beşiktaş
 03/04/2024 Fenerbahçe vs Adana Demirspor
 03/04/2024 Galatasaray vs Hatayspor
 03/04/2024 Gaziantep FK vs Alanyaspor
 03/04/2024 İstanbulspor vs Çaykur Rizespor
 03/04/2024 Kayserispor vs Kasımpaşa
 03/04/2024 Konyaspor vs Trabzonspor
 03/04/2024 Samsunspor vs Pendikspor
 03/04/2024 Sivasspor vs Fatih Karagümrük
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 02/04/2024 Keçiörengücü vs Çorum FK
 02/04/2024 Şanlıurfaspor vs Sakaryaspor
 02/04/2024 Boluspor vs Gençlerbirliği
 02/04/2024 Manisa FK vs Bodrum FK
 03/04/2024 Tuzlaspor vs Ümraniyespor
 03/04/2024 Adanaspor vs Eyüpspor
 03/04/2024 Altay vs Bandırmaspor
 03/04/2024 Kocaelispor vs Göztepe
 04/04/2024 Erzurumspor FK vs Giresunspor
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 23/03/2024 Altınordu vs Esenler Erokspor
 23/03/2024 Ankara Demirspor vs Zonguldak Kömürspor
 23/03/2024 Beyoğlu Yeniçarşıspor vs 1461 Trabzon FK
 23/03/2024 Bursaspor vs Kırklarelispor
 23/03/2024 Nazilli Belediyespor vs Hes İlaç Afyonspor
 24/03/2024 Adıyaman FK vs Serik Belediyespor
 24/03/2024 Ankaraspor vs Diyarbekir Spor
 24/03/2024 Bucaspor 1928 vs Kırşehir Futbol SK
 24/03/2024 Karacabey Belediye Spor vs Van Spor FK
 24/03/2024 Bucaspor 1928 - Kırşehir Futbol SK Bucaspor 1928 ligde evindeki son 13 maçında hiç kaybetmedi  Bucaspor 1928 yenilmez
 24/03/2024 Adıyaman FK - Serik Belediyespor Adıyaman FK ligdeki son 14 maçında hiç kazanamadı  Serik Belediyespor yenilmez
 24/03/2024 Ankaraspor - Diyarbekir Spor Ankaraspor ligde evindeki son 15 maçında hiç kaybetmedi  Ankaraspor yenilmez
Tarih Ev Sahibi Sonuç Konuk Takım
 23/03/2024 İnegöl Kafkas GK vs 52 Orduspor FK
 23/03/2024 Kepezspor FAŞ vs Artvin Hopaspor
 24/03/2024 Aliağa Futbol A.Ş. vs Tarsus İdman Yurdu
 24/03/2024 Edirnespor vs K.Çekmece Sinopspor
 24/03/2024 Gümüşhanespor vs Mardin 1969 Spor
 24/03/2024 Karabük İdmanyurdu Spor vs Talasgücü Belediyespor
 24/03/2024 Kırıkkalegücü FK vs Malatya Arguvanspor
HABER ARŞİVİ
ŞANS OYUNLARI
BİZİ TAKİP EDİN
GAZETEMİZ
YUKARI