‘Tehlikeli bir evreye girildi’

Birçok ülkede “Normalleşme” sürecine girilmesiyle birlikte koronavirüs salgınına karşı uygulanan sıkı tedbirlerde yumuşamaya gidildi. Bu da insanlar arasında koronavirüs tehlikesinin ortadan kalkmakta olduğuna dair yanlış bir algıya neden oldu. Oysa Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) birçok ülkede Kovid-19 vakalarında artış olması, hatta günlük vaka sayısında rekor seviyeye ulaşılması nedeniyle uyarıda bulundu.

‘Acele edilmemeli’

Dünyada bir günde 150 bin kişiye virüs bulaşmasıyla pandemi başladığından bu yana en yüksek günlük vaka sayısına ulaşıldığı bildirildi.
DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus uyardı: “İnsanların evde kalmaktan sıkıldığını anlıyorum ama koronavirüs hâlâ hızlı bir şekilde yayılıyor ve hâlâ ölümcül, bu yüzden herkesin sosyal mesafe kurallarına uyması gerekiyor. Vaka artışına rağmen kısıtlamaların yavaş yavaş kaldırılmasıyla dünya tehlikeli bir evreye girdi. Salgın en fazla Amerika kıtasını vursa da Güney Asya ve Ortadoğu’da da yeni vaka sayılarında önemli artış kaydedildi. Vakaların yarısı ise Amerika kıtasında. Ülkeler sokağa çıkma kısıtlamalarını kaldırmakta acele etmemeli.”

Salgının  yeni merkezi Güney Amerika

Haziran ayının ilk yarısında ortaya çıkan tablo, Güney Amerika’nın salgının yeni merkezi olduğunu gösteriyor.

Salgının etkilerini Avrupa, Asya ve Kuzey Amerika’ya göre daha geç gösterdiği Latin Amerika ülkelerinden bir diğeri Şili.

Şili’de mayıs ayından bu yana vaka sayılarındaki hızlı yükseliş devam ediyor. 17 Haziran’a kadar günde 5 bin civarında bildirilen yeni vaka sayısı, bir günde 7 katına çıktı. Şili’de geçen çarşamba 24 saatte 36 bin 179 Kovid-19 vakası tespit edildi.

Güney Amerika ülkelerinden Kolombiya ve Meksika’da da diğerlerine benzer bir artış görülüyor.

Meksika’da vaka sayıları mayıs sonlarından bu yana kademeli bir şekilde artarken haziran ortaları itibariyla günde yaklaşık 5 bin yeni vaka bildiriliyor.

Kolombiya’daysa günlük yeni vaka sayısı 5 binlere ulaştı.

Öte yandan Kovid-19 vakalarında artışın devam ettiği ülkeler Güney Amerika’yla sınırlı değili. Birçok Afrika ülkesinde giderek yükselen bir çizgi görülüyor. Güney Afrika Cumhuriyeti’nde kademeli olarak artan yeni vaka sayısı 17 Haziran itibariyla 5 bine yaklaştı.

Vakaların milyonu aştığı 2. ülke: Brezilya

Dünyada koronavirüs bulaşan kişi sayısı 8 milyon 800 bine yaklaştı. ABD 3 milyona yaklaşan vaka sayısıyla ilk sırada. Güney Amerika ülkesi Brezilya ise ABD’den sonra koronavirüs vaka sayısının 1 milyonu aştığı ikinci ülke oldu. ABD’den sonra dünyada vaka sayısının en yüksek olduğu ikinci ülke Brezilya’da günde yaklaşık 30 bin yeni vaka bildiriliyor. Ama birçok gözlemci Brezilya’daki gerçek koronavirüs vaka sayısının çok daha fazla olduğunu söylüyor, bu duruma gerekçe olarak test sayısının yetersiz olmasını gösteriyor.

50 bine yakın ölüm

Brezilya’da Kovid-19 hastalığı nedeniyle 49 binden fazla kişi öldü. Bu sayının da aslında çok daha fazla olduğu düşünülüyor. Brezilya’da özellikle yoksul kesim ve yerli halklar arasında koronavirüs hızla yayılıyor. Uzmanlar Brezilya’nın vaka sayılarında zirveyi görmesine daha haftalar olduğunu söylüyor. Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro başta salgını küçümsemesi nedeniyle eleştirilmişti. Bolsonaro’nun görüşlerine katılmayan iki sağlık bakanı istifa etmişti.

Stres hormonu ölüm riskini artırıyor

İngiltere’de bilim insanlarının yaptığı araştırma, kanlarında stres hormonu “kortizol” yüksek olan koronavirüs hastalarının ölme riskinin daha yüksek olduğunu ortaya koydu.

“The Lancet Diabetes & Endocrinology” dergisinde yayınlanan araştırmada, 403’üne Kovid-19 teşhisi konulan 535 hasta incelendi.

Bu hastalardan kortizol seviyeleri 744 nmol/L ve altında olanların ortalama 36 gün hayatta kaldığı, 744 nmol/L’un üzerinde kortizol seviyesine sahip olanlarda bu sürenin 15 güne düştüğü gözlendi.

Strese tepki olarak üretilen kortizol, vücudun stresle başa çıkmasına yardımcı olmak için metabolizma, kalp fonksiyonu ve bağışıklık sistemindeki değişiklikleri tetikliyor.

Uzmanlar, Kovid-19 hastalarında kortizol seviyelerinin kontrolünün, yoğun bakıma ihtiyaç duyup duymayacaklarına dair bir gösterge olabileceğini söyledi. 

Hindistan’da vakalar artmaya devam ediyor

Asya kıtasında, dünyanın en kalabalık ülkelerinden biri olan Hindistan, dünyada toplamda en çok vakanın bildirildiği 4. ülke konumuna geldi. Hindistan’da vaka sayıları hızlı bir şekilde artmaya devam ediyor. Ülkede günlük vaka sayıları mayıs sonlarında 10 bine yaklaşmıştı, haziran ortası itibarıyla ise 13 bine ulaştı. Güney Asya ülkelerinden Endonezya ve Bangladeş’te de vaka sayıları artmaya devam ediyor.

İtalya’da ikincidalga sinyali

İtalya’da vaka sayısı bir günde 251’den 333’e çıkınca kaygı yaşandı. Uzmanlar, bunu ülkede vaka artışlarının olacağının ve 2’nci dalga riskinin hâlâ bulunduğunun bir sinyali olarak değerlendirdi.

Aralık ayında geldi

Öte yandan İtalya’da bilim insanları Aralık 2019’da Torino ve Milano kentlerinden alınan atık su örneklerinde koronavirüse rastlandığını açıkladı. Bu bulgu, Çin’in ilk vakayı tespit ettiğini açıklamasından önce virüsün İtalya’nın kuzeyinde mevcut olduğuna işaret ediyor. İtalya’da Ulusal Sağlık Enstitüsü’nün Ekim 2019 ve Şubat 2020 tarihleri arasında alınan 40 atık su örneğini incelediği ve iki kentte 18 Aralık’ta alınan örneklerde koronavirüse rastlandığı belirtildi.

Rusya’da 24 saatte 8 bine yakın artış

Rusya’da 24 saat içinde 85 bölgede 7 bin 889 yeni Kovid-19 vakasının tespit edildiği, toplam vaka sayısının 577 bine yaklaştığı bildirildi. Gün içinde 161 kişi hayatını kaybederken, iyileşen hasta sayısı ise 334 bini geçti. Koronavirüsle mücadele merkezinin açıklamasında, “Son 24 saatte Rusya’da 85 bölgede 7 bin 889 teyitli yeni Kovid-19 vakası kaydedildi, vakaların 2 bin 579’unda semptomlar görülmedi” denildi. Yeni vakalardan 1.057’sinin Moskova’da, 591’inin Moskova bölgesinde kaydedildiği belirtildi.